5e zondag in de Veertigdagentijd C (2013)

Een nieuwe kans; zo zou je het evangelie vandaag kunnen betitelen. Een nieuwe kans, niet alleen voor die vrouw, ook voor de schriftgeleerden en Farizeeën, ook zij krijgen een nieuwe kans.

Er gebeurt veel in deze evangelielezing. Het lijkt op de discussie over de doodstraf, zoals bij de Islamitische Sharia, maar ook in Amerika en inmiddels ook in Europa. Ook in ons land zijn er nog altijd mensen, die de doodstraf willen invoeren.

Vandaag gaat de vraag over Mozes of Jezus. Mozes zegt dit, wat zal Jezus zeggen? Schriftgeleerden en Farizeeën spreken Jezus er op aan: Mozes heeft in de Wet bepaald dat zo'n vrouw gestenigd moet worden, wat zegt Gij?

Een tijd geleden las ik in de krant de stelling dat de Bijbel net zo erg is als de Koran. En inderdaad, als je het Oude Testament leest, kom je verhalen tegen waarvan we nu denken, hoe is het mogelijk. Was dat Gods opdracht? Vandaag lezen we in het Evangelie dat Jezus de Wet van Mozes opnieuw interpreteert. Wat Jezus hier doet, doet de Kerk vanaf Jezus met het hele Oude Testament.

Het is daarom verstandig als gelovige Christenen eerst het Evangelie te bestuderen en de rest van het Nieuwe testament, voordat we het Oude testament bestuderen. Wij lezen het Oude Testament met de blik van Jezus.

Dit is ook het verschil tussen Jodendom en Islam aan de ene kant en het Christendom aan de andere kant. Voor ons heeft Jezus de positie en het gezag om de heilige geschriften te interpreteren en uit te leggen. Een vrome Jood die Christen wordt, legt daarmee niet het Oude testament weg, nee, hij leest het met nieuwe ogen en verstaat het op een nieuwe manier. Dat geldt ook voor een Moslim. Een Moslim die Christen wordt, verwerpt niet ineens de Koran, maar leest de Koran met de ogen van Jezus, interpreteert de Koran vanuit Jezus en verstaat hem op een nieuwe manier.

Jezus overstijgt de Wet van Mozes met Gods barmhartigheid. Toch zouden we hem onrecht doen als we denken dat dit een gemakkelijke vorm van lief zijn is. Jezus eindigt met de woorden: “Ook Ik veroordeel u niet; ga heen en zondig van nu af niet meer.” Hiermee redt Jezus haar leven op twee manieren. Hij spreekt haar vrij van de doodstraf. Zo redt Hij haar leven letterlijk. Maar Hij redt haar leven ook geestelijk. Hij schenkt haar vergeving en stuurt haar terug naar haar man en kinderen. Zij moet haar leven op orde brengen, in haar huwelijk de liefde herstellen en haar levensstijl veranderen om te voorkomen dat ze ooit nog in deze fout zou terugvallen.

Maar niet alleen deze vrouw krijgt zo een nieuwe kans. Ook de schriftgeleerden en Farizeeën krijgen van Jezus de kans om tot een nieuw inzicht te komen, zij krijgen de kans om God te leren kennen in zijn barmhartigheid. Als God barmhartig is naar jou toe, wees dan ook zelf barmhartig voor anderen. Als God jou heeft vergeven op allerlei momenten in je leven, vergeef dan ook je naaste. Zo zegt Hij tegen hen: “Laat degene onder u die zonder zonden is, het eerst een steen op haar werpen.”

De Wet van Mozes is duidelijk. Maar Jezus leert ons anders naar de Wet van Mozes te kijken en deze te verstaan vanuit Gods bedoeling. Toch zal Jezus op een goed moment zeggen dat geen titel of Jota van de Wet zal vergaan voordat alles is volbracht. Dat betekent dat Jezus heel de Wet zal volbrengen, tot in de kleinste details. Dan pas zal Hij de nieuwe tijd inluiden waarin Gods barmhartigheid de Wet van Mozes overtreft.

Jezus neemt dus niet de houding aan die je in onze tijd wel tegen komt waarbij mensen per definitie een hekel hebben aan regels, wetten en voorschriften. Vaak duidt dat op een onvolwassen houding, zoals je soms bij pubers tegenkomt die in de fase zitten waarin ze de vrijheid zoeken, denk aan het Evangelie van verleden week over de jongste zoon. De Wet van Mozes is door God gegeven, wij mensen hebben een levensregel nodig. Maar om die levensregel te verstaan en goed te interpreteren hebben we de Heilige Geest nodig. Wanneer we zonder de Heilige Geest deze wetten hanteren, worden ze zo hard als wijzelf, dan worden ze onbarmhartig zoals wij mensen soms onbarmhartig zijn. Dan worden ze onwijs, omdat wij onwijs blijven.

Jezus leert ons te luisteren naar de Geest en in deze omstandigheid een kans te zien tot bekering, een kans tot redding en tot genezing. De Geest inspireert ons, opent ons de ogen en geeft ons het inzicht om deze kans te grijpen.

Misschien hebt u zich nog afgevraagd wat Jezus daar op de grond schreef. Bij de profeet Jeremia (17,13) staat: “HEER, bron van Israëls hoop, wie u verlaten, zullen te schande staan, wie van u weggaan, zullen in het stof worden geschreven, want ze hebben de HEER, de bron van levend water, verlaten.

De schriftgeleerden en de Farizeeën kenden deze tekst ongetwijfeld en begrepen de woorden van Jezus: “Laat degene onder u die zonder zonden is, het eerst een steen op haar werpen.” Of zoals Jezus een andere keer zei: “Gaat heen en leert wat het zeggen wil: Ik wil liever barmhartigheid dan offers.” Amen.