Vlakbij ofschoon vertrokken (2001)

Als een dierbaar familielid of vriend vertrekt om te emigreren of sterft gaat dat met nogal wat emoties en commotie gepaard. Dan worden er woorden van afscheid gesproken:"We zullen aan je blijven denken, je bent wel weg, maar blijft in ons hart vlakbij". Dat klinkt niet alleen vriendelijk, maar duidt op een mogelijkheid die inderdaad tot werkelijkheid kan worden. De vertrekkende persoon heeft er niet zo veel belang bij, wel degenen die achter blijven, want het maakt gelukkiger om die mens met zijn vriendschap, zijn luisterend oor, met zijn of haar goede woorden en daden levend te houden.

Dat lukt vaak heel goed. Zo goed dat de achtergeblevenen er veel vreugde en steun ook aan kunnen blijven ontlenen. Het is niet alleen een kwestie van herinneringen. Men haalt zich de woorden en daden voor de geest en probeert die in het eigen leven voort te zetten, soms zelfs tot in allerlei details. Die details herinnert men zich terwijl men samen over de vertrokken persoon praat. Eigenaardigheden worden opgehaald, typische uitspraken, kleine of grote heldendaden en als er brieven of dagboeken zijn achtergebleven is het nog gemakkelijker om zo iemand heel dichtbij te houden, vooral samen. Men bewaart spullen of richt een grafsteen op. Hoe meer iemand het hart heeft weten te stelen, des langer zal men dat vol houden.

Maar heel dikwijls vervagen ook die herinneringen, die woorden en daden. De tijd doet veel vergeten en geleidelijk raakt die dierbare waaraan men, naar gezegd, zou blijven denken, in de vergetelheid. Onze samenleving slokt veel mensen zozeer op dat een dierbare al na heel korte tijd vergeten is of zelfs zo dat men daar tijdens zijn of haar leven al mee bezig was: woorden en daden werden al bij leven weggegooid en vergeten.

Toch zijn er mensen die alle slijtage lang tot zeer lang overleven. Beroemde schilders of componisten komen opnieuw tot leven als we naar hun kunstwerken kijken of luisteren. Inderdaad, het is maar een stukje van hun leven, maar in elk geval een belangrijk stukje, zo niet het belangrijkste. Door hedendaagse uitvoerende kunstenaars kan daar een nieuw impuls aan gegeven worden.

Dat gebeurt ook met mensen die zich onderscheiden hebben in goedheid, in woorden en daden van vrede en gerechtigheid, mensen als Martin Luther King, als moeder Teresa, als Franciscus, als Titus Bransma. Zij blijven bij ons door de vele mensen die zijn blijven spreken en doen zoals zij. En het waren deze mensen die zelf alles gedaan hebben om die bijzondere mens, Jezus van Nazareth, levend te houden. Zeg niet dat die goedheid maar een stukje van zijn leven was; het was Hem ten voeten uit, zoals Hij zichzelf trouwens ook beschrijft als Hij brood breekt en deelt. "Dit ben ik hellemaal". Het zijn er heel veel die in het verleden en het heden een nieuwe impuls waren en zijn waardoor die Jezus heel nabij is gebleven.

Terwijl wij hier bij elkaar komen doen we zoals met onze dierbaren: we roepen Jezus' woorden en daden in herinnering en proberen die opnieuw gestalte te geven in ons leven. Af en toe is er weer eens iemand die daar een geweldige impuls aan weet te geven. "Inspirerende mensen, zeggen we dan". Wij, als gewone burger, moeten het daar wel van hebben.

We lezen vandaag dat Jezus zegt:" Ik blijf bij jullie, ofschoon ik vertrek. Ik geef jullie mijn vrede na als te bewaren erfgoed". Dat is inderdaad gebeurt, maar die impuls , die extra begeestering is in ons geval nauwelijks overgeslagen. We zetten er ieder jaar de poort van het hart extra voor open, voor die begeestering. Daartoe dat Pinksterfeest over 14 dagen. Wellicht dat er toch weer mensen zijn bij wie dat vuur overslaat, een beetje of heel veel. Dan zal door hen Jezus, ofschoon lang geleden vertrokken, toch heel dichtbij blijven. Moge het zo zijn.