Balken en splinters

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 233 niet laden

Het evangelie maakt het leven toch echt niet gemakkelijk. Het laat er geen twijfel over bestaan dat mensen verantwoordelijk zijn voor elkaar. Niet alleen voor materiële noden, maar op alle vlakken van het bestaan moeten ze voor elkaar zorgen. Wanneer een medemens in de fout gaat, moeten de anderen hem daarop wijzen en alles doen wat ze kunnen om hem weer op het rechte pad te krijgen. ‘Broederlijke vermaning' heet dat. Maar die spreuk over de balk en de splinter lijkt dat meteen onmogelijk te maken. ‘Wil niet de splinter uit het oog van je broeder halen,' zegt Jezus, ‘want in je eigen oog zit een balk!' Hij laat het niet zomaar bij de algemene vaststelling dat iedereen zijn fouten heeft. Hij gaat veel verder. In vergelijking met een balk is een splinter maar een kleinigheid. En die balk zit in jouw oog, zegt Hij, niet in het oog van de ander.

Die waarschuwing komt hard aan omdat ze een bijzonder teer punt treft: onze goede wil, onze goede bedoelingen. Akkoord, we hebben gebreken en kleine kantjes. Maar het is toch niet allemaal slecht in ons. We doen wat we kunnen, we proberen er het beste van te maken en vooral.., we bedoelen het heel goed. Wanneer ook dat laatste nog op de korrel genomen wordt, lijkt het erop dat niets nog goed is in de mens.

Bedoelt Jezus dat werkelijk zo? Is er volgens Hem niets goeds in de mens? Moeilijke vraag. Jezus weet wat er in de mens is. Nergens zegt Hij dat de mens van nature goed is. In ieder mensenhart liggen goed en kwaad haast onontwarbaar dooreen. Wat je met de beste bedoelingen doet, kan averechts uitvallen. Zelfs de goede wil kan huichelachtig zijn. Je wilt je broeder helpen door de splinter uit zijn oog te halen en je ziet niet de balk in je eigen oog. Jezus reikt een middeltje aan om niet in dat soort huichelarij te vervallen: ga ervan uit dat je zelf veel meer correctie nodig hebt dan je broeder. Haal eerst de balk uit je eigen oog, dan zul je des te beter zien hoe je de splinter uit het oog van je broeder kunt verwijderen.

Zelfkennis eist een hoog schoolgeld. Niets is zo moeilijk als klaar te zien in jezelf. Zelfs als je met de beste bedoelingen bezield bent, moet je jezelf nog tot op het bot durven bevragen. Daarmee is niet gezegd dat mensen door en door slecht zijn. En ook niet dat we elkaar niet mogen vermanen. Elders wordt ons zelfs gevraagd dat wel te doen. Maar we worden gewaarschuwd voor de illusies die onze spontane neigingen en impulsen ons kunnen voorspiegelen. Zelf onderzoek zal in die zin altijd geboden blijven.

De aanvullende spreuk over de boom en de vruchten zet alles in een duidelijker perspectief. Niet wat je zelf aanvoelt als goed is daarom ook goed. Onze daden zijn niet goed omdat wij ze goed bedoelen. Of onze daden goed zijn, blijkt uit de vruchten die ze voor anderen voortbrengen. Ook hier is en blijft de naastenliefde het hoogste gebod.