Onttroond (2010)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 198 niet laden

STOUT WIJF!

Als je iemand een paar eeuwen geleden toeriep; ‘Hé, wijf!', dan groette de vrouw je beleefd terug. Woorden veranderen van betekenis. Als je van iemand zegt dat hij vroom is, dan bedoel je dat hij religieuze gevoelens heeft. Maar vroeger betekende het woordje vroom dat je sterk was! En als je tegen een kindje zegt dat het stout is, dan bedoel je ongehoorzaam, maar vroeger betekende het dapper. Waarheid kun je niet lang in een woord gevangen houden!
Minder opvallend zijn veranderingen die ontstaan omdat de context van een woord gewijzigd is. ‘Tering' was vroege dodelijk. Het woord riep heftige angst op. De ‘hemel' stond voor het totaal onbekende domein van de Goden, waar een mens op eigen kracht niet komen. En ook het woord ‘God' stond voor heel iets anders, toen Hij nog zijn woning boven de sterren had. Heel fundamentele godsdienstige begrippen hebben in de voorbije eeuwen andere betekenissen gekregen. De waarheid kan niet in woorden gevat worden. Ze is een geheim achter de dingen dat telkens ontsnapt aan onze begrippen.
Betekenisverandering van religieuze begrippen is het grootste obstakels bij de overdracht van ons geloof aan het jonge volk dat thans opgroeit. Bijna alle begrippen vragen een vertaalslag! Hoe zou je het feest van Christus Koning duidelijk maken aan een hangjongere bij de vijver?

 

KONING

Een koning was vele eeuwen voor de mensen een garantie voor veiligheid. Een soort vaderfiguur was hij, die borg stond voor welvaart en recht. Die rol speelde de goede koning, de koning naar wie men uitzag. Er waren ook koningen die het volk in de oorlog stortten en in armoede, maar juist daarom bleef de goede koning leven in het verlangen van het volk.
Hedendaagse mensen denken bij het begrip ‘koning' aan een oude man met een witte baard die vooral piekert over het huwelijk van zijn dochter. Hij komt uit een sprookjesboek. Of aan een hossende Willem-Alexander met Máxima na een sportoverwinning van Nederland. Hij zal niet denken aan de hunkering van de armen in het land naar iemand die voor hun rechten opkomt. Dat zal hij pas echt een sprookje vinden! Voor moderne mensen zijn machthebbers in de zakenwereld en in de politiek toch vooral lieden met gigantische salarissen die in wezen cynisch zijn ten aanzien van het lot van de gewone man.

 

UNDERCOVER

Op de televisie is een programma ‘Undercover Boss'. De directeur van een bedrijf gaat incognito meedraaien op de werkvloer om zijn organisatie van onderop en van binnenuit te leren kennen. Na de stage nodigt hij allerlei werknemers bij zich uit, om zijn waardering uit te spreken. Hij bedankt ze; biedt verdienstelijke medewerkers een cursus aan of een promotie. Je ziet hoe ontroerd de mensen zijn. Hier is de baas meer dan een zakelijke relatie. Hij is een vader, rechtvaardig, machtig en de moeite waard om je tot het uiterste voor in te spannen. Je ziet de ontroering op de gezichten. Zo'n Baas komt nog het dichts in de buurt van de ideale koning in de ogen van de middeleeuwer. Zo'n tweed koning David verlangden ook de Joden.
Dit is nog wel uit te leggen aan de jeugd van tegenwoordig. Maar het is nog geen godsdienst! Dit is gewoon geschiedenis. Het volk in Israël hunkerde eeuwenlang naar een nieuwe goeie koning, - zeg maar -een Willem van Oranje, die hen uit de vraatzuchtige klauwen van de Seleuciden, de Grieken en de Romeinen zou verlossen. Zo kunnen wij verlangen naar een Nederland om trots op te zijn; een gastvrij land waar aan zieken en armen word gedacht. Zo kunnen we dromen van een goede baas die ziet wat we voor de zaak overhebben, die ons niet laat vallen in tijd van crisis, die belangstelling voor ons houdt ook als we ziek zijn of gepensioneerd. Dat is een verlangen; het is nog geen godsdienst.

 

AAN HET KRUIS

De godsdienst is de wijsheid die als een schok tot je doordringt, verbijsterend en troostend tegelijk: het geloof dat die sprookjeskoning niet bestaat..., het inzicht dat die ‘sinterklaas-god' er niet is..., de ontdekking dat de gezalfde aan het kruis hangt, vermoord in de geschiedenis van de mensen. De koning is niet de rots in de branding, maar de bedelaar. De koning is niet de betrouwbare rechter, maar de vreemdeling. Die tegenspraak, die desillusie, is de kern van onze Godsdienst. In elke macht waar je voor knielt, kniel je voor een afgod, een schijngestalte, een bedrieglijk geluk. Niet je banksaldo, niet de wetenschap, niet de supermarkt of je vakantieadres is je zekerheid en je geluk. De ware bestemming is de Dienaar aan het kruis. Ga dat maar eens vertellen aan de jongeren bij de vijver..., of aan de ouderen in Furenthela!

 

WIE KENT HEM NIET?

Lieve kinderen. In de klas van Rikkie zat Steffie. Steffie was een druk meisje met veel praatjes. De afgelopen week vertelde ze aan iedereen die het nìet wilde horen, dat Sinterklaas niet bestond. ‘Jij bestaat zelf niet!', had Rikkie geantwoord, maar het maakte hem toch wel wat ongerust. Het ergste vond hij dat Steffie er wel blij mee leek te zijn, dat Sinterklaas niet bestond. Thuis had hij niks verteld, want alles werkte daar nog gewoon. Hij zette op woensdag en zaterdag de schoen en het was telkens een feest om op te staan. Vandaag had hij het toch maar eens eerlijk aan mamma gevraagd. ‘Mamma...? Steffie zegt dat Sinterklaas niet bestaat.' ‘Wie is Steffie?', vroeg mamma meteen. ‘Nou?', zei Rikkie, vastbesloten zich niet te laten afleiden. ‘Luister goed', zei mamma. ‘Zolang mensen elkaar cadeautjes geven op 6 december, zolang bestaat Sinterklaas echt!' ‘Dus Steffie is dom!' ‘Wie is Steffie? Nee ze is niet dom, maar ze heeft misschien nog nooit iets aan iemand gegeven!'