Jezus heeft mensen genezen en geheeld. Dit wordt herhaaldelijk gezegd in het evangelie van Marcus, vooral in het eerste gedeelte.

Genezen en helen

Marcus doet dit vooral in zijn samenvattende berichten, de summaria. Daarin wordt in enkele lijnen de activiteit van Jezus vermeld. ”Toen zij overgestoken waren, bereikten zij de kust van Gennesaret en liepen de haven binnen. Zodra zij uit de boot gestapt waren, herkenden de mensen Hem.  Zij liepen heel de streek af en men begon de zieken op hun bedden naar de plaats te dragen waar men hoorde dat Hij was. Waar Hij maar binnenkwam, in dorp of stad of gehucht, legde men de zieken op de pleinen en smeekte Hem, of ze tenminste de zoom van zijn kleed mochten aanraken. En allen die dit deden, werden gezond.”  (Mc. 6, 53-56).

Daarnaast brengt Marcus enkele uitvoerige verhalen over afzonderlijke genezingen. Zoals deze van een duivel bezwering (Mc. 1,23-26), de genezing van een melaatse (Mc. 1,40-45), de genezing van een vrouw met bloedvloeiing (Mc. 6,25-­34).

Er zijn nog meer verhalen over genezingen door Jezus. Vandaag krijgen we het verhaal van de genezing van een doofstomme. Het is vooral bekend omwille van het Aramese woordje dat Jezus uitsprak, nadat hij de ogen ten hemel had opgeheven en de oren en de tong van de man had aangeraakt. Jezus zei: “Effeta. Ga open.”

Namen, oude en nieuwe

Effeta, het was hier in het psychiatrisch centrum Karus/ Melle een heel lange tijd de naam van een paviljoen. In de loop van bijna honderd en twintig jaar zijn veel namen opgedoken en ondertussen verdwenen. Het psychiatrisch centrum begon als ‘asyle pour alienées’. De gebouwen hadden toen hoofdzakelijk namen van heiligen (Notre Dame, Sint Jozef, Sint Elisabeth) alsook namen van Zusters van Iiefde, stichteressen van het centrum zoals Ghislaine en Virginie.

Deze reeks namen is opgevolgd door namen over het verloop van de dag en het jaar zoals Lente, Dageraad.

Dan kwamen er meer Bijbelse namen zoals Jericho, Bethanië, Siloam, Effeta om nadien vervangen te worden door namen die met water en zee verbonden waren zoals Wadi, de Getijden, de Branding, de Dam, de Meander, de Kaap.

En nu zijn het meer technische namen als Hic, (intensief care), Medium Care of van geometrische figuren als Prisma. De naam Jovo wijst dan op het paviljoen dat zich richt tot jongvolwassenen tussen 17 en 23 jaar met een aanpassings-, stemmings-, of angstproblematiek, jongeren met een bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling en tot jongeren die door een psychiatrische problematiek vastlopen in de overgang naar volwassenheid toe.

Effata, Het is in het Gentse de naam van een christelijke basisgemeenschap, gestart vanuit de bezieling van pater Guido Moons (1963-2014). Hij was ook de inspirator voor de Clemenspoort in Gent.

Zorg van en voor elkaar

Effeta, Jezus spreekt dit woord uit in een ontmoeting met een doofstomme. Het gebeurt wanneer hij zich buiten Galilea bevindt, in de streek van Dekapolis, hoofdzakelijk een heidens gebied. Mensen begeleiden de doofstomme. Ze brengen hem bij Jezus.

Wie ziek is, wie beperkt is, is vaak op anderen aangewezen. Zij zijn er de vier dragers die een lamme bij Jezus brengen (Mc. 2, 3-5). Zij zijn er de mensen, die in de streek van Dekapolis een dove, die ook moeilijk kon spreken bij Jezus brengen (Mc. 7,32). En ietwat later bracht men in Betsaïda een blinde bij Jezus met de bede dat hij deze zou willen aanraken (Mc. 8,22).

Waren dit de mantelzorgers van toen? Op 22 juni, de dag van de mantelzorgers was het thema en de vraag: “Wie zorgt voor wie zorgt?” In Nederland stimuleert de Zonnebloem op de tweede zondag van september de Nationale Ziekendag. In Vlaanderen zorgt Samaana daarvoor op de tweede zondag van oktober.

Gelukkig de mens, die de steun van een medemens mag ervaren of zelf een andere mag helpen.

Oren heb je om te horen

Doofheid, het kan al van bij de geboorte. Slechthorend, het is een beperktheid. Deze kan later optreden. Het valt aanvankelijk minder op, maar het isoleert geleidelijk. De reclamespots reageren tegen het wabliefitis, de mens die niet verstaat en voortdurend moet vragen “Wat belieft? ”. Last van wabliefitis? Dat kan Anders. Het is op te lossen met een duur apparaat.

Doven kunnen begeleid worden in het bijzonder onderwijs. Ze leren liplezen, Ze zijn blij met tolken voor doven. Alles wat isolement inperkt is toe te juichen.

Effeta, een oproep om attent te zijn. Aandacht voor onze zintuigen. Zij zijn ons contact met onze omgeving. We zijn gehandicapt wanneer ze falen. We koesteren de droom van heelheid, waar alles samen werkt.

Jesaja hoopt op de ideale wereld waar blinden zien, doven horen, lammen springen, stommen spreken, waar mensen elkaar de hand reiken en het land een weelderige tuin is en God in ons midden.

Ogen om te zien

Naast het verhaal over de dove, van wie de oren zijn geopend en de tong losgemaakt, brengt Marcus het verhaal van de genezing van een blinde. Jezus legde hem tweemaal de handen op zodat de man helder kon zien (Mc. 8,22-26). Het zijn twee verhalen over een wonder, een over het horen, een tweede over het zien. Ze gelijken als tweelingen op elkaar. (Joop Smit, Het verhaal van Marcus. Sleutelpassages uit zijn evangelie, p. 72-73).

Wellicht had Marcus daarmee de bedoeling om zijn apostelen, die hardleers zijn en niet goed zien, te stimuleren tot geloof en vertrouwen in Jezus. Het lijkt toch op een berisping en een vermaning wanneer Jezus zich tot zijn leerlingen richt en hun de vraag stelt: “Begrijpt en verstaat ge het dan nog niet? Is uw geest dan zo verblind? Ge hebt toch ogen: ziet ge dan niets? Ge hebt toch oren: hoort ge dan niets” (Mc. 8,17-18).

Effeta, open je. Het zijn woorden tot ons gesproken bij ons doopsel.

Er is gebeden dat de dopeling goed mag horen en dat hij of zij goed mag spreken. De komst van Jezus opent onze zintuigen.

“Onze Heer Jezus Christus opende de oren van wie niet horen kon en de ogen van wie niet kon zien.

Hij maakte de tong los van wie niet kon spreken en genas de lammen die niet konden gaan.

Moge Hij u geven dat gij het horen en zien spoedig machtig zijt: dat gij oog krijgt voor zijn wonderdaden en met geloof zijn woord kunt beluisteren, dat gij vol vreugde zijn wegen gaat en de heerlijkheid moogt belijden van zijn Naam, al de dagen van uw leven. Amen”

(Katholiek Gebedenboek).

“Hoor Israël”, de gelovige jood hoort deze oproep dagelijks. Samen met hem willen wij luisteren naar het gebod van de Heer, luisteren naar wat hij zeggen wil.

Moge God ons raken, onze oren strelen en onze mond zodat zij opengaan.
Zo zullen wij horen wat Hij ons influistert en tot ons zegt doorheen het leven van zijn Zoon, die als mensenzoon en dienstknecht onder ons heeft geleefd en ons oproept om hem te volgen in dienst aan en zorg om medemensen, zeker voor hen die leven met beperktheden en voor hen, die kwetsbaar door het leven gaan.