Pinksteren A (2005)

Kom, o Geest des Heren kom uit het hemels heiligdom. Kom Troost voor armen, kom Gever van gaven, kom Vrede, kom Licht; was mij, genees mij, maak mij zacht, verkwik mijn hart, geef ons uw liefde.

Pinksteren. Het feest van de Geest, van de heilige Geest... Hoeveel geesten kent u? De meest bekende is de tijdgeest, maar ook de geest uit de fles en de geest uit de afgrond, of ‘hoe groter geest, hoe groter beest’. U verstaat woorden als ‘geestdrift’, ‘geestig’, ‘geesteshouding’, ‘geestdodend’ of ‘geestelijk’. U kent gezegden als: ‘iets voor de geest halen’, ‘een heldere geest hebben’, of ‘de geest van het Tweede Vaticaans Concilie’. U kent ongetwijfeld ook uitspraken van Jezus zoals: ‘De Geest is wel gewillig, maar het vlees is zwak (Mat. 26, 41)’, of ‘zalig de armen van geest Mat. 5,3)’.

Maar als ik u zou vragen: ‘Wie is de heilige Geest?’ En: ‘Wat betekent de heilige Geest voor u?’ Dan ben ik bang dat er toch even een stilte valt.

In de Bijbel valt die stilte juist niet. Daar ontstaat een storm en de leerlingen beginnen te spreken, mensen zijn stomverbaasd en er ontstaat tumult. In onze tijd echter, lijkt de heilige Geest te zijn doodgezwegen. Nu kan de Geest gelukkig niet sterven, dus doodzwijgen werkt niet, ergens breekt Hij toch weer door, de Geest waait waar Hij wil, je kunt niet zeggen hier of daar, in de Kerk en daarbuiten, Hij waait op bekende en onbekende plaatsen, bij bekende en onbekende mensen.

Desondanks lijkt de heilige Geest altijd een beetje de grote onbekende te blijven. Dat komt omdat de heilige Geest volmaakt bescheiden is, net zo bescheiden als de Vader en de Zoon, want God is bescheiden. God is groot, de Allerhoogste, God is de Almachtige, de Schepper, de Rechter, de Albeheerser. God wordt uitgebeeld als het Alziend Oog, God is het die hemel en aard bestuurt, in stand houdt en voortdurend schept; en toch is God nederig, bescheiden, terughoudend en eenvoudig. God maakt zich klein als een kind in een stal. Zo is dus ook de heilige Geest.

Hoe kunnen wij de heilige Geest leren kennen. Hij is ons geschonken in meerdere momenten, bij het Doopsel, bij het Vormsel, bij de Priesterwijding, maar ook in onze natuurlijke talenten en in onze gemeenschap. De heilige Geest doet zoveel en kan nog zoveel meer voor ons doen: Hij helpt ons kiezen, Hij helpt ons ja zeggen en helpt ons nee zeggen, zoals Jezus leert: “uw ‘ja’ zij ‘ja’ en uw ‘nee’ zij ‘nee’”. De heilige Geest helpt ons volhouden, helpt ons geloven, helpt ons bidden, helpt ons de liefde te bewaren want de liefde is de grootste gave van de heilige Geest. Paulus spreekt vandaag in 1 Kor. 12 over het ene Lichaam, één hoofdstuk verder in 1 Kor. 13, spreekt hij over de grootste van alle gaven, groter dan geloof, groter dan hoop, de grootste die in eeuwigheid blijft is ‘de liefde’.

De heilige Geest doet ons profeteren en leert ons de profetie te verklaren; Hij leer ons Gods Woord uit te leggen. De heilige Geest doet ons begrijpen en doet ons herinneren wat Jezus ons heeft geleerd. De heilige Geest schenkt ons zijn ‘zeven gaven’ die meer dan zeven, ontelbaar veel zijn. Hij geeft ons kennis van God en kennis van het ware Leven, Hij geeft ons inzicht en leert ons goed en kwaad te onderscheiden, om de goede geest van de kwade geest te onderscheiden. De heilige Geest schenkt ons gaven om zieken te verzorgen, te bezoeken, te genezen, de gaven van wonderen en tekenen. De heilige Geest leert ons spreken, leert ons verstaanbaar spreken over God, over Christus, leert ons de taal van geloof, hoop en liefde spreken, de taal van de hemel die alle talen omvat. De heilige Geest schenkt ons wijsheid die alle kennis overstijgt, Hij geeft ons de wijsheid van het hart, de wijsheid van het geloof, de wijsheid van God. De heilige Geest leert ons met beleid te werk te gaan, zoals God Zelf met beleid de wereld schept en haar met beleid bestuurt. De heilige Geest leert ons God en de naaste lief te hebben, elkaar te respecteren, elkaar hoog te achten, God boven alles hoog te achten, te eren en te prijzen, met ontzag en met een heilige vrees voor Gods majesteit, voor Gods oneindige grootheid ..., en tegelijk God lief te hebben als Vader, Zoon en heilige Geest (Vgl.: Jesaja 11, 2-3a).

Willen we de heilige Geest leren kennen, dan moeten we naar Jezus kijken. Alles wat Jezus doet, wat Hij zegt, wat Hij denkt, wil, verlangt ..., alles is uit de heilige Geest. Jezus Zelf is de vrucht van de heilige Geest die Maria overschaduwde, ofwel die Maria kracht gaf, die Maria moeder deed worden van Gods Zoon. De heilige Geest drijft Jezus naar de woestijn, om beproefd te worden. De heilige Geest is de kracht, de vinger Gods ,waardoor Jezus de boze geesten uitdrijft, de heilige Geest wordt ons door Jezus beloofd en door Hem gestuurd. Door de heilige Geest zal Jezus voor altijd bij ons blijven.

De Kerk leeft door de heilige Geest. De heilige Geest is bij elk sacrament. In het Eucharistisch gebed wordt tweemaal nadrukkelijk om de heilige Geest gevraagd. De eerste keer over de gaven van brood en wijn. De tweede keer over onszelf als gemeenschap en over ieder van ons individueel. Zoals de heilige Geest de gaven die wij God aanbieden, brood en wijn, maakt tot Lichaam en Bloed van Christus, zodat wij onze eenheid met Hem hier kunnen vieren en ontvangen. Zo maakt de heilige Geest ons tot kinderen van God. Ook maakt de heilige Geest al ons werk nieuw, heel ons doen en laten, alles wat wij naar deze viering meebrengen in hoofd en hart, alles wat we in de Geest op het altaar neerleggen, maakt Hij nieuw. Hij herstelt wat gebroken was, voltooit wat onvolkomen was, heiligt wat al te menselijk was, dat alles krijgt een nieuwe plaats in onze relatie met God. Dat doet de heilige Geest.

Door Jezus leren wij de heilige Geest kennen, door naar Jezus te kijken en zijn woord te beluisteren. Maar ook andersom. Willen wij Jezus en de Vader leren kennen, dan kan dat niet zonder de heilige Geest. Hij is de zoete gast van onze ziel. Hij leert ons God kennen, Gods bedoelingen verstaan en Hij leert ons Jezus kennen. Niemand kan zeggen: ‘Jezus is de Heer’, tenzij door de heilige Geest. Niemand kan echt bidden, tenzij door de heilige Geest en geen gemeenschap zal ooit echt één kunnen zijn, tenzij door de heilige Geest.

Straks bidden we voor de Kerk, voor de paus en de bisschoppen, we bidden voor regeringsleiders, voor gezinnen en alle mensen die het minder hebben op geestelijk gebied, we bidden in stilte opdat de Geest ons innerlijk beweegt en kracht geeft. Maar eerst willen we als uit één mond ons geloof belijden. Door samen de geloofsbelijdenis uit te spreken, voegen we ons in het ene Lichaam van Christus, uit verleden, heden en toekomst, van Oost tot West en van Noord tot Zuid, hier op aarde en in de hemel, belijden wij als uit één mond, door de Geest die ons één maakt in Christus onze Heer. Amen.